Agenda

Houtwal afzetten

Zaterdag, 14. December 2019, 09:00 - 13:00

Wat gaan we doen?
Op Het Spik gaan we wilgen en elzen zagen bij een poel en een andere poel uit harken (waar eerder wilgjes en lisdodde zijn gemaaid). 
Verder gaan we twee houtwallen terugzetten.

Waar doen we het voor?
We doen dit om het leefgebied van de boomkikker, die ook op Het Spik voorkomt, te optimaliseren. 

Het Spik
Landgoed Het Spik ligt tegen het grotere landgoed Het Smalenbroek aan en ligt ten zuiden van Enschede. Het is een landgoed met bossen op droge en natte bodems, houtwallen, graslanden en akkers; grote verscheidenheid aan planten en dieren (vooral vogels).

Een doordeweekse morgen op landgoed Smalenbroek. Twee zwarte zwanen glijden over het gladde water van de vijver. Meerkoetjongen zijn wat onrustig op zoek naar hun moeder. Een karekiet klimt behendig langs een rietstengel. Groene kikkers laten luid en duidelijk weten dat ze er zijn. Boven in een treurbeuk zit een eenzame aalscholver. Enkele bomen staan in hun eentje indrukwekkend te zijn; hun namen verraden dat ze van ver komen: mammoetboom, moerascypres, tulpenboom, trompetboom.
Landgoed Smalenbroek. Je wandelt er vanuit de buitenwijken van Enschede zo naar toe. Het gebied biedt een keur aan landschappen, waarin de hand van de mens steeds minder zichtbaar wordt naarmate je verder van de stad komt: stadspark ’t Stroink waar mens en hond zich kunnen ontdoen van hun overtollige energie, Smalenbroek met zijn cultuurhistorie en het aangrenzende ’t Spik waar de natuur zo veel mogelijk haar gang kan gaan.

Zichtbare geschiedenis
Eind negentiende eeuw kwam Smalenbroek samen met Het Spik in handen van de familie Ter Kuile, die het park met de vijver en de lanen liet aanleggen. Daardoor oogt het als een typische buitenplaats van een fabriqueur, waarvan er meer zijn in dit deel van Twente. Sinds 1979 is Landschap Overijssel eigenaar van landgoed Smalenbroek, vijf jaar later kwam Het Spik erbij. De villa op Smalenbroek is nog altijd van de familie Ter Kuile.

Smalenbroek heeft een geschiedenis die veel verder teruggaat dan de negentiende eeuw. In documenten uit de veertiende eeuw duikt de naam van het landgoed al op. Essen, graslanden en natuurlijk de boerderij maken die geschiedenis zichtbaar. Het oudste deel van de boerderij dateert uit 1715. Intrigerend is de zogeheten commiezenkamer in de boerderij. Vanwege de nabijheid van de grens, woonde in deze kamer een commies oftewel een douanebeambte. Als vanzelf komen er beelden op van mannen in gesteven uniformen die met geheven sabels op sjofele smokkelaars jagen. Kom daar nog eens om in een tijd dat er zelfs geen slagboom meer bij de grens staat.
Op de grote es vlakbij de boerderij verbouwt een boer uit de omgeving rogge. Daarmee is een oud gebruik in ere hersteld. De bolle akkers zijn van oudsher de locaties waar granen werden geteeld. Met mengsels van mest en heideplaggen werd de grond vruchtbaar gemaakt. De laatste jaren stond er evenwel maïs op de es van Smalenbroek, een typisch gewas van de moderne landbouw. Daar is nu een eind aan gekomen, evenals aan het intensieve gebruik van het grasland.
Op de es wordt biologisch geboerd. Dat betekent dat er geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen meer gebruikt worden. 
In het grasland gaat het mestgebruik drastisch terug.

Over natuurwaarden hebben Smalenbroek en Het Spik toch al niet te klagen. In de gevarieerde omstandigheden – van cultuurgrond tot ‘wildernis’ – vinden tal van planten en dieren geschikte leefgebieden. De bermen van de lanen bijvoorbeeld staan in het voorjaar vol met bosanemoon, maagdenpalm, nagelkruid en in de herfst staan er talloze paddenstoelen. Langs de oevers van de Bruninksbeek groeit bos-ereprijs, gele dovenetel en schaafstro.

Er broeden vijftig soorten vogels. Typische bos-soorten, zoals kuifmees, zwarte mees, kruisbek, goudhaantje en appelvink, maar ook vogels die vooral in cultuurgronden voorkomen: kieviet, patrijs en fazant. In en bij de vijvers zit wilde eend, waterhoen, meerkoet en bosrietzanger. Van de roofvogels broeden sperwer, buizerd, torenvalk en bosuil op het landgoed. Vijf soorten spechten komen er voor: de zwarte, de groene en de drie bonte spechten (kleine, middelste en grote).

Door de verschillende bodemomstandigheden zijn er stukken bos met slechts eiken en beuken, of alleen dennen, maar ook stukken met es, iep, haagbeuk, hazelaar, taxus, hulst, lijsterbes, hondsroos en vlier. In de bossen leven reeën, hazen, eekhoorns, steenmarters, bunzingen, hermelijnen en wezels.

Wat neem je mee?
Aangezien er gewerkt wordt bij een poel is het dragen van laarzen aanbevolen.
Trek kleren aan die vies mogen worden en houd rekening met het weer.
Neem iets mee waar je droog op kunt zitten, desnoods een vuilniszak of ander (isolerend) plastic.
Voor de pauze iets te eten en te drinken.
Na afloop is er om 13:00 uur lekkere warme soep voor iedereen bij ons verzamelpunt.
 
Waar verzamelen we en hoe laat?
Zoals altijd verzamelen we om 9:00 uur.
Ons verzamelpunt is bij het witte hek van Landschap Overijssel aan de Smalenbroeksweg, ter hoogte van nr. 15/17.
Zie routekaartje en -beschrijving.

Organisatie van deze werkdag:
Ferdy Rotman (dagcoördinator), Erik Rolevink en Anton Heuven (veldcoördinatoren), Jan Oldekamp (opslag en onderhoud gereedschap), Gert-Jan Assink ('gerei veurder'), Wilma de Hoog (soep), en Angela Heuven (nieuwsbrief).
 
Op 14 december is Ferdy mobiel te bereiken

Locatie 't Spik
Contact Ferdy Rotman